मम्मट का काव्यप्रकाश
मम्मटस्य काव्यप्रकाश यावन्मम्मटस्योदयो नाजायत तावत्काले ध्वनिविरोधिना शिरांस्युदनमन् , ध्वनिविरोधिनो ग्रन्था अरचिषत , परं मम्मटेन ध्वनिविरोधिनस्तथाऽधिक्षिप्ता यथा पुनस्ते ध्वनि विरोद्धं साहसं नाकुर्वन् । अत एव त्वयं काव्यप्रकाशकर्ता मम्मटः वाग्देवतावतारः ध्वनिप्रस्थापनपरमाचार्यश्चोच्यते ।
अस्यानुजौ कैयटोव्वटौ इति प्रसिद्धिः । अयं काश्मीरवासी भोजराजात् परवर्ती च । यतोऽनेन भोजराजस्य दानशीण्डत्वं प्रशंसितम् , अतोऽस्य समय एकादश शतकस्य चरमभागः । मम्मटस्य विद्वत्ता प्रमाणयितुं तत्काव्यप्रकाश एवालम् । अन्येऽपि शब्दव्यापारविचारादयो ग्रन्थास्तेन प्रणीताः परमादरमभजत काव्य प्रकाशा एव । अयं अन्यो मितशब्द इति कठिनः ।
काव्यप्रकाशस्य त्रयोंऽशाः - कारिका वृत्तिरुदाहरणश्च । अनेन कारिकाः कच्चित् भरतस्यापि गृहीताः शेषाः स्वयं रचिताः , वृत्तिस्तु स्वीया एव , उदाहर णानि परेषामदीयन्त । काव्यप्रकाशो दशमपरिच्छेदगतपरिकरालङ्कारावधिः मम्मटेन कृतः , तदनेतनभागरचाल्लटनाम्ना विदुपा निर्माय योजितः । ' कुतोऽयं मम्मटाचार्यग्रन्थः परिकरावधिः । प्रबन्धः पूरितः शेषो विधायाल्लटरिणा ॥ ' इति श्रूयते ।
