दिव्यावदानम्
अयमपि गून्थोऽज्ञातकत्तूक एवं नानागुग्थानाम् विशेषतो विनयपिटकस्य कथाः संगृह्य गुन्थोऽयं प्रणीतः । अयं भागद्वयविभागवान् ग्रन्थः पूर्वभागे महा यानसम्प्रदायस्य द्वितीयभागे हीनयानसम्प्रदायस्य च सिद्धान्तान् गर्भीकरोति । एतद्ग्रन्थप्रणेता अश्वघोषकृतीनां ज्ञाताऽऽसीदिति भावसाम्य प्रत्यायति ।
तथा हि अश्वघोषेण यत्र - ' अतीत्य माननुपेत्य देवान् ' इत्युक्तं तत्र
दिव्यावदाने ' अतिक्रान्तो मानुषवर्णमप्राप्तश्च दिव्यवर्णम् ' इत्युक्तम् । स्रोष्टद्वितीयशतकेऽस्य प्रणयनं कृतं स्यादित्यनुमातुं शक्यते यतोऽवदानशतका पूर्वकालिकत्वमस्य वक्तुमशक्यम् । खो ० २६५ तमे वर्षे दिव्यावदानगतायाः शार्दूलकर्णावदानकथायाः चीनभाषानुवादो जातः ।
अतः प्रथमद्वितीयस्त्रीष्टशतक योरन्तराले लब्धोदयस्य अवदानशतकस्थासन्नोत्तरकालत्वमस्य निश्चितम् । अत्र वणिताः कथा नानारसाः । कुणालस्य कथा वतिकरुणा । विविधप्रकारकगद्य पद्योपहितमिदं पुस्तकं बहुगुन्याश्रित सम्भाव्यते ।
